De tester aan het stuur: terug naar meesterschap in testautomatisering

Testautomatisering heeft iets aantrekkelijks. Het spreekt tot de verbeelding. En niet voor niets: minder repetitief werk, snellere feedback en meer tijd voor verdieping. Geen wonder dat veel testers het willen leren. En is dat al niet vanwege de voordelen, dan is het wel omdat het onderdeel uitmaakt van het functiehuis. Voor testers die willen doorgroeien, is testautomatisering vaak een logische en noodzakelijke stap. Maar voor veel vakgenoten speelt nog iets anders mee: testautomatisering is gewoon leuk en draagt bij aan vakmanschap.

‍

Het trainingsaanbod is enorm. Op elke conferentie en in elk hoekje van het internet zijn tutorials en workshops te vinden die beloven iemand in één dag om te toveren tot ‘automation hero’. Moderne tools maken het makkelijker dan ooit om zelf aan de slag te gaan. Met de komst van LLM’s en platforms als ChatGPT kan in minuten worden gebouwd wat vroeger dagen kostte. Testautomatisering is toegankelijker dan ooit.

‍

Als testautomatisering werkt… of toch niet?

Maar wie alleen het gereedschap leert kennen, is nog geen vakman. Dat bleek onlangs in gesprek met een tester die een compleet Playwright-framework had laten genereren door ChatGPT. Op het eerste gezicht leek het hem enorm te helpen, omdat er weinig programmeerervaring was. Het framework leek het gewoon te doen. Maar uitleggen hoe het werkte? Dat lukte niet.

‍

Bij een eerste blik leek er enige structuur aanwezig, maar essentiële onderdelen stonden op de verkeerde plek of werden niet gebruikt. Al snel werd duidelijk dat grote aanpassingen nodig waren om het framework begrijpelijk en onderhoudbaar te maken. Dat bleek belangrijker dan gedacht.

Toen een flaky test opdook, liep de tester vast in de analyse. ChatGPT kon het specifieke probleem niet oplossen. Zonder inzicht in de opzet en werking van het framework bleef het bij gissen. De gekozen oplossing? Opnieuw beginnen. Het framework opnieuw laten genereren. Deze keer zonder succes.

‍

Zonder begrip van wat er gebouwd is, zonder kennis van ontwerpkeuzes en zonder expertise ontstaat een black-box die niemand meer begrijpt. Dan ben je verder van huis dan vóór de automatisering.

Waarom veel testautomatisering strandt

Dit voorbeeld staat niet op zichzelf. Veel testautomatisering werkt wel, maar niemand weet nog hóé of waarom. Code is lastig te onderhouden, frameworks zijn niet ontworpen maar gegroeid. Falen komt zelden door techniek, maar door het ontbreken van structuur. Teams worden ingehaald door de complexiteit die ze zelf hebben gecreëerd, met of zonder hulp van AI.

‍

Het herkenbare patroon: een framework wordt opgezet, de eerste scripts draaien, alles lijkt te werken. Tot er een wijziging komt in het systeem-under-test. Of een teamlid past iets aan zonder de architectuur te begrijpen. Nieuwe wensen komen erbij. Wat ooit flexibel leek, wordt ineens lastig aan te passen. Kleine wijzigingen breken andere tests. De structuur vervaagt en niemand weet nog precies waarom iets ooit zo is gebouwd.

‍

Over vakmanschap en meesterschap

Vakmanschap in testautomatisering gaat verder dan het genereren van code met ChatGPT of welke tool dan ook. Het gaat zelfs verder dan code schrijven alleen. Echte expertise is begrijpen wat je bouwt, hoe je het bouwt en waarom je dat op die manier doet. Het gaat om overzicht houden, keuzes maken en weten welke afwegingen ertoe doen. Het gaat om doorzien in plaats van alleen uitvoeren.

Meesterschap is het verschil tussen “iets opzetten dat werkt” en “iets neerzetten dat blijft werken”. Tussen scripts die toevallig slagen en testautomatisering waar je op kunt vertrouwen. Ook als het systeem groeit, teams veranderen of de technische stack volledig wordt vernieuwd.

‍

Leren automatiseren op de goede manier; snel en met richting

Goede testautomatisering is geen toeval. Het is het resultaat van slimme keuzes, een heldere structuur en een gedeelde manier van werken. Binnen Cerios wordt dat ondersteund met een eigen methodiek: SPARTA, Simply Powerful Automated Regression Test Architecture. Het is méér dan een framework.

‍

• Het biedt een solide architectuur die helpt om testcode schaalbaar, onderhoudbaar en betrouwbaar te houden. De structuur is opgebouwd in lagen waarin alles een vaste plek heeft.

• Het brengt best practices uit testen, testautomatisering en softwareontwikkeling samen. Zo ontstaat een aanpak die voortbouwt op decennia aan ervaring in softwarekwaliteit, gecombineerd met moderne tools zoals Playwright.

• Het geeft teams een vliegende start: met boilerplates, trainingen en accelerators staat de basis binnen dagen. Daarna leer je stap voor stap hoe je het zelf uitbreidt.

‍

Vakmanschap vraagt tijd en oefening, maar dat betekent niet dat het wiel opnieuw moet worden uitgevonden. SPARTA bouwt voort op wat werkt en biedt duidelijke richtlijnen én praktijkvoorbeelden. Zo ontstaat testautomatisering die niet alleen werkt, maar ook blijft werken.

‍

Het belangrijkste verschil: niet het gereedschap stuurt jou, maar jij stuurt de automatisering. Precies waar vakmanschap om draait.